To pierwszy w Polsce taki leksykon i zarazem kompendium wiedzy o żeglarstwie na Pomorzu Zachodnim. Z końcem września premiera w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie!
Na spotkanie z „Leksykonem żeglarstwa i sportów wodnych Pomorza Zachodniego” oraz zachodniopomorskim żeglarstwem, wioślarstwem i kajakarstwem w sobotę 30 września 2017 o godz. 13.30 (Książnica Pomorska w Szczecinie, Aula, wejście od ul. Podgórnej, III p.) zapraszają Dyrektor Książnicy Pomorskiej Lucjan Bąbolewski oraz Piotr Owczarski zapraszają. Spotkanie to poprowadzi Katarzyna Wolnik-Sayna.
Po wielu latach starań ukazał się „Leksykon żeglarstwa i sportów wodnych Pomorza Zachodniego” tom 1, który jest pierwszym polskim leksykonem opisującym regionalne sporty wodne. Szczególne miejsce w nim poświęcono pomorskiemu żeglarstwu, od ponad półwiecza najdynamiczniej rozwijającej się dziedzinie sportu w regionie.
Jego redaktorem i wydawcą jest nasz kolega, żeglarz i historyk zachodniopomorskiego żeglarstwa – Piotr Owczarski. Książka ukazała się we współpracy z Urzędem Miasta. Leksykonowi temu patronują: Marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, Prezydent Szczecina Piotr Krzystek, Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof. dr. hab. Edward Włodarczyk, Dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie dr Lech Karwowski, Dyrektor Książnicy Pomorskiej Lucjan Bąbolewski. Patronat objął także nasz Zachodniopomorski Okręgowy Związek Żeglarski oraz Koszaliński Okręgowy Związek Żeglarski, Mesa Szczecińska Bractwa Wybrzeża i Yacht Klub Polski Szczecin.
Autorami haseł są szczecińscy żeglarze: Janusz Charkiewicz, Wiesław Seidler i Piotr Owczarski. Drugą grupę stanowią naukowcy związani z uniwersytetami i dawną Politechniką Szczecińską, należą do nich: prof. dr hab. Tadeusz Białecki, prof. nadzw. Witold Jarzynka, prof. dr hab. Henryk Leskiewicz, dr Zbigniew Szafkowski. Wśród pozostałych są pracownicy: Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej – Błażej Bubnowicz, Muzeum Narodowego w Szczecinie – Ewa Gwiazdowska, Straży Granicznej – dr hab. Ryszard Techman.
Natomiast artykuły zamieszczone w dodatku są dziełem szczecińskich naukowców i żeglarzy: dr hab. Pawła Guta – kierownika oddziału Materiałów archiwalnych wytworzonych do 1945 roku Archiwum Państwowego w Szczecinie, prof. Uniwersytetu Szczecińskiego dr hab. Radosława Skryckiego, kapitanów – Zygmunta Kowalskiego, Jędrzeja Porady i Piotra Owczarskiego. Dwa artykuły są dziełem osób nie związanych bezpośrednio ze sportami wodnymi – Magdaleny Markowicz pracownika Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie i fotografika Timma Stütz’a.
W ujęciu merytorycznym leksykon jest próbą zapisania tego, co zostało po działalności ludzi zamieszkujących ten obszar od czasów założenia w 1877 roku niemieckiego Stowarzyszenia Szczecińskich Wioślarzy i Żeglarzy (Verein Stettiner Ruderer U. Segler), późniejszego Stettiner Yacht Clubu, do czasów obecnych. Leksykon wykracza poza ramy terytorialne państwa polskiego i województwa zachodniopomorskiego, obejmuje obszary dawnego Księstwa Pomorskiego dynastii Gryfitów.
Książka jest tomem pierwszym leksykonu, planowanego wielotomowego cyklu dotyczącego sportów wodnych na Pomorzu Zachodnim. Zawiera 528 haseł szczegółowych, także 359 fotografii, 28 rysunków, 97 zeskanowanych dokumentów, 19 tabel w tekście, 39 map oraz bibliografię i literaturę zawierającą 1955 pozycji. Zamieszczone w tekście rysunki i ryciny to ilustracje, portrety osób, druki tematyczne, loga klubów, instytucji wodnych i inne.
Na końcu leksykonu zamieszczono dodatek, gdzie zostały opublikowane artykuły dotyczące: południowego wybrzeża Bałtyku w kartografii nowożytnej (XV– XVIII wiek), zeesenboot’ów – pomorskich łodzi rybackich, dziejów żeglarstwa niemieckiego na Pomorzu do 1945 roku, znaczących rejsów polskich żeglarzy z Pomorza Zachodniego, które odbyły się w latach 1947–2017, wypadków i awarii morskich jachtów z Pomorza Zachodniego do których doszło w latach 1945–2010, historii regat The Tall Ships Races. Wszystkie one uzupełniają materiały zawarte w leksykonie, są pomocniczym kompendium wiedzy dla czytelnika szukającego informacji dotyczących regionalnego żeglarstwa.
Na zakończenie podkreślmy, że jest to tom pierwszy leksykonu i planowane jest ukazanie się następnych. Redaktor leksykonu zdaje sobie sprawę, że wielu zasłużonych żeglarzy i działaczy nie zostało zamieszczonych w tomie pierwszym, nie opisano także wielu ważnych wydarzeń, regat i rejsów. Ma nadzieję, że zostaną one umieszczone w tomie drugim. Uwagi, korekty dotyczące treści leksykonu prosimy kierować do Komisji Historii Żeglarstwa ZOZŻ.
Wiesław Seidler
